Bạn đánh giá như thế nào về trạng thái hiện tại của cơ sở hạ tầng logistics ở Việt Nam?
Cơ sở hạ tầng là một phần thiết yếu trong sự phát triển logistics của bất kỳ quốc gia nào, kèm theo các yếu tố khác như môi trường kinh doanh, thể chế, nguồn nhân lực, công nghệ và đào tạo. Tại Việt Nam, cơ sở hạ tầng logistics, bao gồm cơ sở hạ tầng vận tải và kho bãi, đã phát triển rất nhanh trong thời gian gần đây.
Từ góc độ cơ sở hạ tầng giao thông, hệ thống đường bộ bao gồm các quốc lộ và cao tốc đã được nâng cấp và mở rộng đáng kể trong thập kỷ qua. Đối với vận tải biển, chúng ta có các cảng lớn như Cai Mep-Thi Vai, Cat Lai và Lach Huyen đã phát triển thành các trung tâm trung chuyển quốc tế. Về hàng không, bên cạnh các sân bay hiện có, Việt Nam đang xây dựng các sân bay mới cũng như nâng cấp các sân bay cũ. Đặc biệt, chúng ta đã bắt đầu xây dựng Sân bay Quốc tế Long Thành, được hy vọng sẽ trở thành trung tâm trung chuyển trong khu vực.
Cơ sở hạ tầng đường sắt vẫn là phần kém phát triển nhất, không thể thực hiện vai trò là phương tiện vận tải hàng hóa.
Còn có các cơ sở hạ tầng logistics khác như kho bãi hoặc trung tâm logistics. Trong những năm gần đây, số lượng trung tâm logistics đã tăng nhanh, đặc biệt là ở các cụm khu công nghiệp như Hải Phòng, Bắc Ninh, Long An, Bình Dương và Đồng Nai. Không chỉ phát triển về số lượng, mà các khu vực, quy mô, trang thiết bị và chất lượng quản lý tại các trung tâm logistics cũng đang dần cải thiện. Đây là những điểm tích cực trong sự phát triển cơ sở hạ tầng logistics ở Việt Nam.
Rất nhiều nhà đầu tư đã tham gia vào việc xây dựng sân bay, đường cao tốc và trung tâm logistics. Điều gì thu hút họ đến với lĩnh vực này?
Tôi nghĩ rằng các nhà đầu tư đã theo dõi chặt chẽ sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Trong thập kỷ qua, nền kinh tế Việt Nam đã mở rộng rất nhanh với sản phẩm quốc nội (GDP) thường tăng 6-8% mỗi năm. Hoạt động sản xuất công nghiệp và thương mại cả trong nước lẫn nước ngoài đã tăng lên đáng kể. Do đó, nhu cầu về dịch vụ logistics và hạ tầng logistics đang tăng trưởng rất nhanh.
Phát triển hạ tầng hiện tại không đáp ứng được nhu cầu phát triển sản xuất và thương mại tại Việt Nam. Các nhà đầu tư đã nhìn thấy nhu cầu đó và đầu tư, đi trước xu hướng, đặc biệt ở những khu vực chính có nhà máy lớn và cảng cửa ngõ.
Chi phí logistics của Việt Nam rất cao, gây hại cho giá của sản phẩm Việt Nam. Những lý do nào đứng sau điều này?
Chỉ số chi phí logistics trên GDP phụ thuộc vào các đánh giá khác nhau, nhưng chi phí logistics của Việt Nam tương đối cao, điều này phản ánh hiệu quả hoạt động logistics của chúng ta còn thấp và cần cải thiện.
Có một số lý do cho tình trạng này. Thứ nhất là hạ tầng không đủ đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế, và mặc dù chúng ta đã đầu tư nhưng chưa đồng bộ và thiếu tính liên tục.
Ví dụ, hạ tầng giao thông của Việt Nam kéo dài dọc theo trục Bắc-Nam nhưng chúng ta không thể thúc đẩy phát triển các phương thức vận chuyển giá rẻ như đường thủy và đường sắt. Vận tải đường bộ chiếm đa số trong vận tải hàng hóa, chiếm khoảng 60-70% tổng khối lượng trên trục Bắc-Nam. Khi chi phí vận tải đường bộ rất cao, điều này làm tăng chi phí logistics.
Ngoài ra, các kết nối giữa cảng và các cửa ngõ khác đến các phương tiện vận tải khác không có sẵn, ngoại trừ vận tải đường bộ. Chúng tôi cũng không thể kết nối đường sắt với các cảng. Hiện tại, chúng tôi đang phát triển dịch vụ tàu xà lan và khuyến khích các tuyến đường thủy nội địa để giảm bớt gánh nặng cho vận tải đường bộ.
Một vấn đề khác là hiệu quả và năng lực của các doanh nghiệp logistics. Hầu hết các công ty logistics là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, do đó, quản trị công ty, nguồn nhân lực và kinh nghiệm hoạt động ở quy mô quốc tế của họ vẫn chưa tốt.
Chúng ta nên giảm chi phí logistics ở Việt Nam như thế nào?
Ngành logistics đang phát triển mạnh mẽ cùng với sự mở rộng nhanh chóng của nền kinh tế và các hoạt động thương mại. Do đó, việc cải thiện năng lực và giảm chi phí logistics phải diễn ra song song.
Đầu tiên, Chính phủ đã nỗ lực rất nhiều để giải quyết những khó khăn mà các doanh nghiệp phải đối mặt cũng như đưa ra các chỉ đạo rõ ràng để thúc đẩy ngành này. Sự phát triển ở đây không chỉ liên quan đến vận tải hoặc kho bãi mà còn liên quan đến các chính sách của các địa phương hoặc thậm chí các chính sách vận chuyển quá cảnh. Ngoài ra, các cải cách hành chính cho phép xử lý quy trình điện tử, tạo điều kiện cho dòng chảy hàng hóa, cũng góp phần giảm chi phí tổng thể.
Thứ hai, về cơ sở hạ tầng, ngoài việc đầu tư mở rộng cơ sở hạ tầng logistics, chúng ta phải tập trung vào kết nối để nâng cao hiệu quả của các phương thức vận tải khác nhau, cải thiện hiệu quả tổng thể, sản lượng và giảm chi phí logistics.
Thứ ba, đối với chính các doanh nghiệp, nếu chúng ta vẫn chỉ có những công ty nhỏ và thiếu những công ty lớn có khả năng dẫn dắt và truyền cảm hứng cho các doanh nghiệp nhỏ, hiệu suất của họ sẽ vẫn thấp, dẫn đến chi phí cao.
Thứ tư là ứng dụng công nghệ. Ngày nay, chúng ta thấy công nghệ có thể giải quyết nhiều vấn đề hiệu quả hơn con người. Trong logistics, công nghệ cũng được triển khai rất nhanh chóng như hệ thống theo dõi xe, tự động hóa một số quy trình trong kho hoặc quản lý hạ tầng như cảng.
Cuối cùng là nguồn nhân lực. Con người là yếu tố quyết định trong tất cả các hoạt động kinh tế bao gồm logistics. Chúng ta cần chuẩn bị một thế hệ chuyên gia logistics được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp và tận tâm để ngành logistics của chúng ta phát triển và có thể theo kịp thế giới.
Chính phủ đã đặt ra mục tiêu tăng trưởng cho ngành logistics là 15-20% mỗi năm. Cần làm gì để đạt được mục tiêu này?
Chính phủ đã có một kế hoạch hành động từ năm 2017 và hướng tới năm 2025, trong đó phác thảo các kế hoạch cải thiện khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp logistics và phát triển ngành.
Trong kế hoạch hành động, nhiều nhiệm vụ được đề cập như cải thiện môi trường thể chế, mở rộng hạ tầng, xây dựng năng lực cho doanh nghiệp, và ứng dụng công nghệ và đào tạo. Việc thực hiện các nhiệm vụ này sẽ được thực hiện tập thể từ các bộ trung ương đến địa phương và doanh nghiệp.
Vai trò của Chính phủ và các bộ là cung cấp sự lãnh đạo và các chương trình định hướng cho doanh nghiệp phân bổ đúng nguồn lực để phát triển. Ngoài ra, ở một số lĩnh vực có sự tham gia của Chính phủ và chính quyền địa phương, sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động suôn sẻ hơn. Có thể thấy lợi ích trong các đột phá về cải cách hành chính, ký kết các hiệp định thương mại tự do hoặc hỗ trợ ứng dụng công nghệ và đào tạo. Đây là những vấn đề mà các bộ đang tập trung vào để đạt được các mục tiêu năm 2025. — VNS
https://vietnamnews.vn/economy/899929/logistics-sector-must-develop-rapidly-expert.html
